ارسال رایگان سراسرایران: بیش از 400 هزار تومان

ارسال رایگان شیراز: بیش از 200 هزار تومان

ریزش مو در خانم ها: دلایل و راهکارها

یکشنبه 11 تیر 1396 2649 بازدید کننده گروه پزشکی و سلامت

موهای شما چیزهای زیادی درباره وضعیت بدنتان بازگو می کنند.


ریزش مو در خانم ها:  دلایل و راهکارها

ریزش مو در خانم ها: دلایل و راهکارها

 

موهای شما چیزهای زیادی درباره وضعیت بدنتان بازگو می کنند.

بلند، کوتاه، فر یا صاف، برای اکثر زنان مو چیزی بیشتر از دسته ای الیاف است. موهای شما گویای سبک و شخصیت شماست. اگر به تازگی موهایتان شروع به ریزش کرده است، حق دارید وحشت زده شوید.

 

 

ریزش مو یک مشکل فقط مردانه نیست.

زنان هم همانند مردان به ریزش مو مبتلا می شوند، خواه کوتاه مدت باشد یا بلند مدت. ممکن است ریزش مو در تمام سر اتفاق بیافتد یا اینکه از بخش مرکزی شروع شود و به تدریج گسترده تر شود. حتی ممکن است روی فرق سرتان یک قسمت بی مو داشته باشید. مشکلی که زنان به ندرت با آن مواجه می شوند، ریزش موی پیشانی است.

 

 

 

مو چگونه رشد می کند؟

پوست سر شما دارای حدودا 100 هزار تار مو است که هرکدام از این تارها چرخه رشد خود را دارند. هر فولیکول یک تار مو را تولید می کند که هر ماه حدود نصف اینچ رشد می کند. این چرخه دو تا شش سال در هر فولیکول طول می کشد و سپس برای یک ماه متوقف می شود. وقتی که چرخه بعدی شروع شود، آن تار مو میریزد. معمولا بیشتر تارهای مویتان در فاز رشد هستند.

 

 

چه میزان ریزش مو طبیعی است؟

اکثر افراد روزانه بین 50 تا 100 تار مو از دست می دهند. اگر چند تار مو در برس یا روی لباس هایتان پیدا کردید، نگران نشوید. اما اگر ریزش موهایتان زیاد شد و یا اینکه متوجه شدید موهایتان در حال نازک شدن است، با پزشک خود مشورت کنید.

 

 

 

دلایل ریزش مو چیست؟

هیچ عاملی به تنهایی باعث ریزش مو نمی شود. عوامل موثر شامل دلایل پزشکی، استرس، و شیوه زندگی (مانند غذایی که می خورید) می شوند. ژنها نیز در این مسئله نقش دارند. گاهی اوقات پزشکان نمی توانند دلیل مشخصی بیابند. به عنوان نقطه شروع متخصصان ریزش مو پیشنهاد می کنند که آزمایش تیروئید و هورمون بدهید. معمولا زمانی که علت ریزش مو مشخص شود، مو دوباره شروع به رویش می کند.

 

 

 

 

آیا می توان میزان ریزش مو را اندازه گیری کرد؟

بله. پزشکان از مقیاس Savin استفاده می کنند. این مقیاس از تراکم طبیعی گرفته تا ریزش فرق سر که در خانم ها نادر است، همه چیز را بررسی می کند. این مقیاس کمک می کند تا سندرم الگوی طاسی زنان را که احتمالا پزشکتان به آن آلوپسی آندروژنیک می گوید، تشخیص داده شود. حتما تاکنون فقط الگوی طاسی مردانه را شنیده بودید، اما حدود 30 میلیون زن آمریکایی هم به این بیماری مبتلا هستند. کارشناسان بر این باورند که ژن و پیری در کنار تغییرات هورمونی زمان یائسگی در این مسئله نقش دارند. موهایتان ممکن است در تمام سر شروع به ریزش کند و بیشترین مقدار ریزش در مرکز پوست سر باشد.

 

 

 

 

عوامل ریزش مو:

 

*مشکلات تیروئید

غده پروانه ای شکل جلوی گردن شما هورمون هایی ترشح می کند که باعث تحریک بدن می شود. تولید بیش از اندازه زیاد یا کم هورمون تیروئید می تواند به چرخه رشد مو آسیب بزند. اما ریزش مو تنها علامت مشکل تیروئید نیست. کاهش یا افزایش وزن، حساسیت به سرما یا گرما یا تغییرات ضربان قلب از دیگر نشانه های مشکلات تیروئیدی است.

 

 

 

*سندرم تخمدان پلی کیستیک

اگر شما مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشید، هورمون هایتان همیشه نامنظم هستند. بدنتان آندروژن یا هورمون مردانه را بیشتر از حد نیاز می سازد. این مسئله باعث افزایش رشد موی زائد روی صورت و بدن می شود، در حالی که موهای روی سر رو به کاهش می رود. این سندروم می تواند منجر به مشکلات تخمک گذاری، آکنه و افزایش وزن شود. اما گاهی اوقات ریزش مو تنها علامت واضح است.

 

 

*طاسی منطقه ای

بیماری طاسی منطقه ای باعث می شود که تکه های بزرگی از پوست سر دچار ریزش مو شود. مقصر این موضوع سیستم ایمنی بدن شماست که به اشتباه به فولیکول های سالم مو حمله می کند. در اکثر موارد این آسیب دائمی نیست. موهای ریخته شده طی شش ماه تا یک سال دوباره رشد می کنند. ممکن است برخی افراد تمام موهای بدن و سر خود را از دست بدهند، گرچه این مسئله بسیار نادر است.

 

 

 

*عفونت قارچی

اگر پوست سرتان دچار عفونت قارچی شود، الگوی مشخصی از ریزش مو را برجای می گذارد- تکه های گرد بدون مو که با خارش همراه است. این نواحی همچنین ممکن است قرمز و زبر به نظر برسد. پزشک شما با داروهای ضد قارچ این مشکل را درمان می کند. این مشکل با تماس مستقیم قابل سرایت است، بنابراین علائم این بیماری را در اعضای خانواده تان هم بررسی کنید.

 

 

*زایمان

ممکن است متوجه شده باشید که در دوران بارداری موهایتان پرتر است. دلیل این موضوع این است که سطح بالای هورمون ها از ریزش موهای سر جلوگیری می کند. اما پس از به دنیا آمدن نوزاد، اوضاع به حالت عادی باز می گردد و تارهای مو به سرعت شروع به ریزش می کنند. ممکن است یکباره مقدار زیادی مو از دست بدهید. شاید دو سال طول بکشد تا موهایتان به حالت عادی برگردد.

 

 

 

*داروهای مرتبط با ریزش مو

هورمون هایی که تخمک گذاری را مهار می کند می تواند باعث ریزش مو شود. اگر سابقه خانوادگی ریزش مو داشته باشید، احتمال این موضوع بیشتر است. ریزش مو ممکن است وقتی مصرف قرص ها را متوقف می کنید اتفاق بیافتد. سایر داروهای مرتبط با ریزش مو شامل رقیق کننده های خون، داروهای فشارخون، بیماری قلبی، آرتریت و افسردگی است.

 

 

 

*رژیم های سخت

ممکن است با رژیم های سخت کوتاه مدت به غیر از وزن چیزهای دیگری هم از دست بدهید. اگر بیش از 15 پوند وزن کم کنید، ممکن است در آینده موهایتان ریزش پیدا کند. اما زیاد نگران نباشید، اگر به رژیم غذایی سالم بازگردید، موهایتان دوباره رشد می کند. اگر بیش از حد ویتامین آ دریافت کنید یا پروتئین کافی دریافت نکنید، موهایتان دچار ریزش می شود.

 

 

*مدل موهای نامناسب

هیچ افسانه ای در کار نیست. بافتن یا دم اسبی کردن مو پوست سر را تحریک می کند و باعث ریزش مو می شود. همین اتفاق هنگام استفاده از موگیرهای سفت می افتد. موهایتان را پایین نگاه دارید و اجازه دهید که موها به طور معمول رشد کنند. بدانید که استفاده طولانی مدت از این مدل موها می تواند روی پوست سر تاثیر بگذارد و منجر به ریزش دائمی مو شود.

 

 

*درمان سرطان

شیمی درمانی و پرتو درمانی، دو مورد از رایج ترین درمان ها هستند که می توانند روی موهایتان تاثیر بگذارند. این درمان ها هنگام تلاش برای از بین بردن سلول های سرطانی، به فولیکول های مو آسیب می رسانند و باعث ریزش بیش از حد مو می شوند. اما این آسیب همیشه کوتاه مدت است. معمولا زمانی که درمانتان به پایان برسد، موها دوباره شروع به رشد می کنند.

 

 

*استرس شدید

سطح بالای استرس فیزیکی و عاطفی می تواند باعث ریزش مقدار زیادی مو شود. از مثال های استرس شدید می توان به: بیماری یا جراحی جدی، زخمی که دارای خونریزی باشد و ناراحتی شدید عاطفی اشاره کرد. این روند ممکن است 6 تا 8 ماه طول بکشد.

 

 

 

درمان ریزش مو:

 

*دارو

مینوکسیدیل توسط FDA برای درمان ریزش موی زنانه تایید شده است. این دارو می تواند ریزش مو را متوقف یا کم کند و می تواند به رویش دوباره مو کمک کند. اما با قطع مصرف این دارو، مزایای آن از بین می رود. کورتیکواستروئیدها به رویش دوباره مو در زنانی که مبتلا به طاسی منطقه ای هستند کمک می کند. اگر دلیل ریزش مو یک مشکل اساسی پزشکی یا تغذیه نامناسب باشد، زمانی که دوباره اوضاع را تحت کنترل بگیرید، موهایتان شروع به رشد می کنند.

 

 

 

*لیزر

دستگاه هایی که نور لیزر با انرژی پایین تولید می کنند، می توانند به رشد موهای جدید کمک کنند. می توانید این دستگاه ها را در کلینیک ها و یا برای مصرف خانگی پیدا کنید. برخی از این دستگاه ها برای استفاده زنان و مردان تایید شده اند و مطالعات نشان داده اند که موثر هستند. اما نتایج ممکن است 2 تا 4 ماه طول بکشد. به یاد داشته باشید: FDA تست های سختی که برای تایید داروها به کار می برد را برای دستگاه ها به کار نمی برد. ایمنی و اثرات طولانی مدت هنوز ناشناخته هستند.

 

 

 

*پیوند مو در زنان:

این روش شامل انتقال مو از قسمت های پرپشت به قسمت های کم پشت سر است. مشکل آنجاست که الگوی طاسی زنانه باعث ریزش مو در تمام نقاط سر می شود. بنابراین قسمت های مناسبی که بتوان از آن ها پیوند زد، محدود می شوند. این روش در موارد الگوی طاسی مردانه یا طاسی التهابی بهتر عمل می کند.

 

 

 

محصولات و دستگاه های ریزش مو

یک جستجوی سریع اینترنتی ده ها محصولی که برای جلوگیری از ریزش مو یا رویش مجدد مو ساخته شده اند را برایتان پیدا می کند. متاسفانه هیچ راهی برای دانستن اینکه ایا تصاویر قبل و بعد واقعی هستند، وجود ندارد. برای دانستن اینکه یک درمان ریزش مو واقعا کار می کند یا نه با متخصص پوست، بخش دستگاه های پزشکی   و کمیسیون تجارت فدرال مشورت کنید.

 

 

 

راهکارهایی برای حالت دادن به موهای ریخته شده

از آرایشگر خود کمک بخواهید. ممکن است به شما موی کوتاه، یا شاید حالت دار را پیشنهاد دهد. از یک محصول حالت دهنده استفاده کنید تا قسمت های ریخته شده مو را بپوشانید. قبل از استفاده ازسشوار، اجازه دهید موهایتان کمی خشک شود. لوازم آرایشی مخصوص می تواند بخشی از پوست سر را که مشخص است بپوشاند. به محصولات موی حاوی کراتین فکر کنید. از این محصولات روی قسمت هایی که موها نازک شده اند استفاده کنید. حالت استاتیک این محصولات باعث می شود موها ضخیم تر به نظر برسد.

 

 

چگونه ریزش زیاد مو را مدیریت کنیم

این مسئله می تواند یک چالش باشد. اگر مناطق کم مو به راحتی قابل تشخیص هستند، از یک تکه پارچه، روسری یا کلاه استفاده کنید. استفاده کلاه گیس های با کیفیت بسیار راحت تر از قبل است. اگر ریزش مو روی شغل یا زندگی اجتماعی تان تاثیر گذاشته یا باعث شده که در خانه بمانید، با یک مشاور صحبت کنید.

 

 

منبع: WebMD


ریزش مو در خانم ها: دلایل و راهکارهااستور ایرانیان - خرید آنلاین کالای ایرانی | فروشگاه اینترنتی ایرانیان7/2/2017ریزش مو در خانم ها: دلایل و راهکارها موهای شما چیزهای زیادی درباره وضعیت بدنتان بازگو می کنند.ب... ریزش مو در خانم ها: دلایل و راهکارها موهای شما چیزهای زیادی درباره وضعیت بدنتان بازگو می کنند.بلند، کوتاه، فر یا صاف، برای اکثر زنان مو چیزی بیشتر از دسته ای الیاف است. موهای شما گویای سبک و شخصیت شماست. اگر به تازگی موهایتان شروع به ریزش کرده است، حق دارید وحشت زده شوید.  ریزش مو یک مشکل فقط مردانه نیست.زنان هم همانند مردان به ریزش مو مبتلا می شوند، خواه کوتاه مدت باشد یا بلند مدت. ممکن است ریزش مو در تمام سر اتفاق بیافتد یا اینکه از بخش مرکزی شروع شود و به تدریج گسترده تر شود. حتی ممکن است روی فرق سرتان یک قسمت بی مو داشته باشید. مشکلی که زنان به ندرت با آن مواجه می شوند، ریزش موی پیشانی است.   مو چگونه رشد می کند؟پوست سر شما دارای حدودا 100 هزار تار مو است که هرکدام از این تارها چرخه رشد خود را دارند. هر فولیکول یک تار مو را تولید می کند که هر ماه حدود نصف اینچ رشد می کند. این چرخه دو تا شش سال در هر فولیکول طول می کشد و سپس برای یک ماه متوقف می شود. وقتی که چرخه بعدی شروع شود، آن تار مو میریزد. معمولا بیشتر تارهای مویتان در فاز رشد هستند.  چه میزان ریزش مو طبیعی است؟اکثر افراد روزانه بین 50 تا 100 تار مو از دست می دهند. اگر چند تار مو در برس یا روی لباس هایتان پیدا کردید، نگران نشوید. اما اگر ریزش موهایتان زیاد شد و یا اینکه متوجه شدید موهایتان در حال نازک شدن است، با پزشک خود مشورت کنید.   دلایل ریزش مو چیست؟هیچ عاملی به تنهایی باعث ریزش مو نمی شود. عوامل موثر شامل دلایل پزشکی، استرس، و شیوه زندگی (مانند غذایی که می خورید) می شوند. ژنها نیز در این مسئله نقش دارند. گاهی اوقات پزشکان نمی توانند دلیل مشخصی بیابند. به عنوان نقطه شروع متخصصان ریزش مو پیشنهاد می کنند که آزمایش تیروئید و هورمون بدهید. معمولا زمانی که علت ریزش مو مشخص شود، مو دوباره شروع به رویش می کند.    آیا می توان میزان ریزش مو را اندازه گیری کرد؟بله. پزشکان از مقیاس Savin استفاده می کنند. این مقیاس از تراکم طبیعی گرفته تا ریزش فرق سر که در خانم ها نادر است، همه چیز را بررسی می کند. این مقیاس کمک می کند تا سندرم الگوی طاسی زنان را که احتمالا پزشکتان به آن آلوپسی آندروژنیک می گوید، تشخیص داده شود. حتما تاکنون فقط الگوی طاسی مردانه را شنیده بودید، اما حدود 30 میلیون زن آمریکایی هم به این بیماری مبتلا هستند. کارشناسان بر این باورند که ژن و پیری در کنار تغییرات هورمونی زمان یائسگی در این مسئله نقش دارند. موهایتان ممکن است در تمام سر شروع به ریزش کند و بیشترین مقدار ریزش در مرکز پوست سر باشد.    عوامل ریزش مو: *مشکلات تیروئیدغده پروانه ای شکل جلوی گردن شما هورمون هایی ترشح می کند که باعث تحریک بدن می شود. تولید بیش از اندازه زیاد یا کم هورمون تیروئید می تواند به چرخه رشد مو آسیب بزند. اما ریزش مو تنها علامت مشکل تیروئید نیست. کاهش یا افزایش وزن، حساسیت به سرما یا گرما یا تغییرات ضربان قلب از دیگر نشانه های مشکلات تیروئیدی است.   *سندرم تخمدان پلی کیستیکاگر شما مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشید، هورمون هایتان همیشه نامنظم هستند. بدنتان آندروژن یا هورمون مردانه را بیشتر از حد نیاز می سازد. این مسئله باعث افزایش رشد موی زائد روی صورت و بدن می شود، در حالی که موهای روی سر رو به کاهش می رود. این سندروم می تواند منجر به مشکلات تخمک گذاری، آکنه و افزایش وزن شود. اما گاهی اوقات ریزش مو تنها علامت واضح است.  *طاسی منطقه ایبیماری طاسی منطقه ای باعث می شود که تکه های بزرگی از پوست سر دچار ریزش مو شود. مقصر این موضوع سیستم ایمنی بدن شماست که به اشتباه به فولیکول های سالم مو حمله می کند. در اکثر موارد این آسیب دائمی نیست. موهای ریخته شده طی شش ماه تا یک سال دوباره رشد می کنند. ممکن است برخی افراد تمام موهای بدن و سر خود را از دست بدهند، گرچه این مسئله بسیار نادر است.   *عفونت قارچیاگر پوست سرتان دچار عفونت قارچی شود، الگوی مشخصی از ریزش مو را برجای می گذارد- تکه های گرد بدون مو که با خارش همراه است. این نواحی همچنین ممکن است قرمز و زبر به نظر برسد. پزشک شما با داروهای ضد قارچ این مشکل را درمان می کند. این مشکل با تماس مستقیم قابل سرایت است، بنابراین علائم این بیماری را در اعضای خانواده تان هم بررسی کنید.  *زایمانممکن است متوجه شده باشید که در دوران بارداری موهایتان پرتر است. دلیل این موضوع این است که سطح بالای هورمون ها از ریزش موهای سر جلوگیری می کند. اما پس از به دنیا آمدن نوزاد، اوضاع به حالت عادی باز می گردد و تارهای مو به سرعت شروع به ریزش می کنند. ممکن است یکباره مقدار زیادی مو از دست بدهید. شاید دو سال طول بکشد تا موهایتان به حالت عادی برگردد.   *داروهای مرتبط با ریزش موهورمون هایی که تخمک گذاری را مهار می کند می تواند باعث ریزش مو شود. اگر سابقه خانوادگی ریزش مو داشته باشید، احتمال این موضوع بیشتر است. ریزش مو ممکن است وقتی مصرف قرص ها را متوقف می کنید اتفاق بیافتد. سایر داروهای مرتبط با ریزش مو شامل رقیق کننده های خون، داروهای فشارخون، بیماری قلبی، آرتریت و افسردگی است.   *رژیم های سختممکن است با رژیم های سخت کوتاه مدت به غیر از وزن چیزهای دیگری هم از دست بدهید. اگر بیش از 15 پوند وزن کم کنید، ممکن است در آینده موهایتان ریزش پیدا کند. اما زیاد نگران نباشید، اگر به رژیم غذایی سالم بازگردید، موهایتان دوباره رشد می کند. اگر بیش از حد ویتامین آ دریافت کنید یا پروتئین کافی دریافت نکنید، موهایتان دچار ریزش می شود.  *مدل موهای نامناسبهیچ افسانه ای در کار نیست. بافتن یا دم اسبی کردن مو پوست سر را تحریک می کند و باعث ریزش مو می شود. همین اتفاق هنگام استفاده از موگیرهای سفت می افتد. موهایتان را پایین نگاه دارید و اجازه دهید که موها به طور معمول رشد کنند. بدانید که استفاده طولانی مدت از این مدل موها می تواند روی پوست سر تاثیر بگذارد و منجر به ریزش دائمی مو شود.  *درمان سرطانشیمی درمانی و پرتو درمانی، دو مورد از رایج ترین درمان ها هستند که می توانند روی موهایتان تاثیر بگذارند. این درمان ها هنگام تلاش برای از بین بردن سلول های سرطانی، به فولیکول های مو آسیب می رسانند و باعث ریزش بیش از حد مو می شوند. اما این آسیب همیشه کوتاه مدت است. معمولا زمانی که درمانتان به پایان برسد، موها دوباره شروع به رشد می کنند.  *استرس شدیدسطح بالای استرس فیزیکی و عاطفی می تواند باعث ریزش مقدار زیادی مو شود. از مثال های استرس شدید می توان به: بیماری یا جراحی جدی، زخمی که دارای خونریزی باشد و ناراحتی شدید عاطفی اشاره کرد. این روند ممکن است 6 تا 8 ماه طول بکشد.   درمان ریزش مو: *دارومینوکسیدیل توسط FDA برای درمان ریزش موی زنانه تایید شده است. این دارو می تواند ریزش مو را متوقف یا کم کند و می تواند به رویش دوباره مو کمک کند. اما با قطع مصرف این دارو، مزایای آن از بین می رود. کورتیکواستروئیدها به رویش دوباره مو در زنانی که مبتلا به طاسی منطقه ای هستند کمک می کند. اگر دلیل ریزش مو یک مشکل اساسی پزشکی یا تغذیه نامناسب باشد، زمانی که دوباره اوضاع را تحت کنترل بگیرید، موهایتان شروع به رشد می کنند.   *لیزردستگاه هایی که نور لیزر با انرژی پایین تولید می کنند، می توانند به رشد موهای جدید کمک کنند. می توانید این دستگاه ها را در کلینیک ها و یا برای مصرف خانگی پیدا کنید. برخی از این دستگاه ها برای استفاده زنان و مردان تایید شده اند و مطالعات نشان داده اند که موثر هستند. اما نتایج ممکن است 2 تا 4 ماه طول بکشد. به یاد داشته باشید: FDA تست های سختی که برای تایید داروها به کار می برد را برای دستگاه ها به کار نمی برد. ایمنی و اثرات طولانی مدت هنوز ناشناخته هستند.   *پیوند مو در زنان:این روش شامل انتقال مو از قسمت های پرپشت به قسمت های کم پشت سر است. مشکل آنجاست که الگوی طاسی زنانه باعث ریزش مو در تمام نقاط سر می شود. بنابراین قسمت های مناسبی که بتوان از آن ها پیوند زد، محدود می شوند. این روش در موارد الگوی طاسی مردانه یا طاسی التهابی بهتر عمل می کند.   محصولات و دستگاه های ریزش مویک جستجوی سریع اینترنتی ده ها محصولی که برای جلوگیری از ریزش مو یا رویش مجدد مو ساخته شده اند را برایتان پیدا می کند. متاسفانه هیچ راهی برای دانستن اینکه ایا تصاویر قبل و بعد واقعی هستند، وجود ندارد. برای دانستن اینکه یک درمان ریزش مو واقعا کار می کند یا نه با متخصص پوست، بخش دستگاه های پزشکی   و کمیسیون تجارت فدرال مشورت کنید.   راهکارهایی برای حالت دادن به موهای ریخته شدهاز آرایشگر خود کمک بخواهید. ممکن است به شما موی کوتاه، یا شاید حالت دار را پیشنهاد دهد. از یک محصول حالت دهنده استفاده کنید تا قسمت های ریخته شده مو را بپوشانید. قبل از استفاده ازسشوار، اجازه دهید موهایتان کمی خشک شود. لوازم آرایشی مخصوص می تواند بخشی از پوست سر را که مشخص است بپوشاند. به محصولات موی حاوی کراتین فکر کنید. از این محصولات روی قسمت هایی که موها نازک شده اند استفاده کنید. حالت استاتیک این محصولات باعث می شود موها ضخیم تر به نظر برسد.  چگونه ریزش زیاد مو را مدیریت کنیماین مسئله می تواند یک چالش باشد. اگر مناطق کم مو به راحتی قابل تشخیص هستند، از یک تکه پارچه، روسری یا کلاه استفاده کنید. استفاده کلاه گیس های با کیفیت بسیار راحت تر از قبل است. اگر ریزش مو روی شغل یا زندگی اجتماعی تان تاثیر گذاشته یا باعث شده که در خانه بمانید، با یک مشاور صحبت کنید.  منبع: WebMD5.0
دسته بندی خبرها
محصولات مرتبط
محصول مورد نظر با موفقیت به سبد خرید شما اضافه گردید